Hoorcolleges strafprocesrecht - Hoorcolleges strafprocesrecht Hoorcollege 1 – 4 september 2023 - Studeersnel (2024)

Vak

Universiteit

Radboud Universiteit Nijmegen

Geüpload door:

Aanbevolen voor jou

• 37College-aantekeningen, Colleges Hoorcollege 1-11 Straf(proces)recht IStraf(proces)recht ICollege-aantekeningen100% (20)
• 32Werkgroep aantekeningen en stappenplannenStraf(proces)recht ICollege-aantekeningen100% (7)
• 56Alle Hoorcollege AantekeningenStraf(proces)recht ICollege-aantekeningen100% (7)
• 41Uitgebreide college-aantekeningen, compleetStraf(proces)recht ICollege-aantekeningen100% (7)
• 52Hoorcolleges Strafrecht 1, eerste half jaar 2011-2012Straf(proces)recht ICollege-aantekeningen100% (4)

Reacties

Hoorcolleges strafprocesrechtHoorcollege 1 – 4 september 2023Actualiteiten - Modernisering van het wetboek van strafvordering - Parlementaire verkenning versterking strafrechtketen - Innovatiewet strafvordering - Experimenten met verkorte procedures (STMK (snelle toekomstgerichte meervoudige kamer) en procesafspraken (afspraken om proces te versnellen, alternatieve manier van procederen, kan in NL maar rechter heeft altijd laatste woord)) - Experimenten met het versterken van het probleemoplossend vermogen strafrechtspraakDoelen strafproces - Inventarisatie doelen - Spanning: criminaliteitsbestrijding vs. MachtsbeheersingAard van het strafproces/wijze van procederen - Inquisitoire vs. Accusatoire procesmodel - Inrichting en bijzonderheden van het Nederlandse strafprocesRollen van procesdeelnemersDoel: samenhang laten zien en reflectief kader aanbiedenDoelen strafproces: - Toepassing materiële strafrecht -> bestraffing, vergelding, preventie proberen tot uitdrukking te brengen. Dit is het primaire doel -> voornaamste doel. Kanttekening; kort door de bocht, strafprocesrecht heeft ook een eigen waarde. De waarheid achterhalen is ook van groot belang, niet alleen de daaraan gekoppelde sanctie. - Waarheidsvinding ->niet absoluut belangrijk, er worden ook andere doelen nageleefd. Dus niet het allerbelangrijkste doel van het strafprocesrecht. - Gerechtigheid -> slachtoffer verdient genoegdoening, echter is ook dit niet het ultieme doel. De strafzaak moet op een gegeven moment toch afgelopen zijn, ondanks dat doel niet bereikt is. Herziening staat bijvoorbeeld niet in alle gevallen open. - Rechtszekerheid -> dat er een beslissing wordt genomen, ook niet ultieme doel. Het is ook mogelijk om kracht van gewijsde te doorbreken door bijvoorbeeld herziening. - Rechtsbescherming -> bevoegdheden worden toegekend maar ook ingekaderd, echter niet enige functie dus ook niet ultiem. - Herstel -> herstel voor het slachtoffer, belangrijk dat onderzoek wordt gedaan en dat schade vergoed kan worden. Als de schade via strafproces wordt bepaald, hoeft geen extra procedure worden gestart. Daarnaast is de overheid verantwoordelijk voor het betalen van de schadevergoeding. Ook dit is niet ultieme doel. - Rechtsvrede -> dat de onrust die ontstaan is door strafbare feit wordt gekanaliseerd en wordt beëindigd. Onrust dient te worden weggenomen. Voorwaarde is dat

aanvaardbaar is wat de rechter zegt. Soms gooien rechterlijke uitspraken enkel olieop het vuur, zie voorbeelden van rellen dia 6 hc 1Doel van het strafprocesrecht; bevoegdheidstoedeling vs. BevoegdheidsbeperkingIn strafrecht is discussie over welk doel het belangrijkste is, de doelen kunnen met elkaar opgespannen voet staan. Doelen kunnen conflicteren met elkaar. Het belangrijkste doel is erdus niet. Rechter en wetgever moeten soms balanceren tussen doelen.Noem manieren waarop doelen strafproces in geding kunnen komen met elkaar!Doel strafprocesrecht: bevoegdheden aan overheid geven om te bestrijden, anderzijds isdoel om bevoegdheden te beperken.De wetgever staat hierbij voor keuzes, moeten er dingen veranderd worden of kan gewoonhuidige situatie worden voortgezet?De aard wordt mede bepaald door criminaliteitsbestrijding vs. Machtsbeheersing en dooraccusatoir vs. Inquisitoir.Criminaliteitsbeheersing vs. MachtsbeheersingAlgemeen en particulier belang dat balans goed isHoe moet balans nagestreefd worden? Geen concreet antwoord, wel benaderingen enmodellen. Let op onderscheid tussen crime control en due process model.Crime control -> ultiem model is zo efficiënt en effectief mogelijk te procederen, jeaccepteert daarbij dat er fouten worden gemaakt. Fouten zijn de onvermijdelijke prijs vooronze vrijheid.Due proces model -> niet criminaliteit is probleem voor burgers, maar overmatig ingrijpenvan overheid is bedreiging voor burgers. Zorgvuldigheid staat centraal bij voeren procedure.Bij elke twijfel kan procedure worden heropend.Kwestie van efficiëntie vs. ZorgvuldigheidSystemen zijn twee uitersten, je kunt niet perfecte verhouding uitleggen want het zijn tweeuitersten. Plek waar systeem zich bevindt fluctueert, inzichten wijzigen steeds.We kunnen nooit volledig naar crime control systeem verschuiven, omdat wemensenrechten hebben die nageleefd dienen te worden.EVRM/EHRM

• Erkent belang criminaliteitsbestrijding als factor beperking mensenrechtenRecht op privacy is bijvoorbeeld niet absoluut geformuleerd, hier mag beperktworden maar wel met een goede reden. Mensenrechten bieden een kader, echterzijn bepaalde inbreuken toegestaan. Dit is niet bij alle rechten zo, denk aan volteringen recht op leven, deze zijn absoluut. Rechten dienen wel altijd in acht te wordengenomen.Aard strafproces: accusatoir vs. InquisitoirVerantwoordelijkheid vervolging: particulier of publiek?
• In puur accusatoir proces -> accusatio wordt gemaakt door burger, burger klaagtander aan.
• Verantwoordelijk voor waarheidsvinding is bij accusatoir proces de burger, al gauwontstond de politie die feiten kon onderzoeken. In inquisitoire stelsel is de rechterverantwoordelijk voor waarheidsvinding. Rechter buigt zich dus overwaarheidsvinding. Als je burgers betrekt dien je hen ook een podium te geven. In

Tussen onpartijdig en actief optreden kan spanning ontstaan, dit kan leiden tot wraking enverschoning.De OvJ is een magistraat en crime fighter? Hij is beide. Hij past als magistraat beter in hetinquisitoire stelsel. Positie als crime fighter past meer in het accusatoire stelsel.Overige procesdeelnemers: - De raadsman -> in NL principieel partijdig, kent toegenomen verantwoordelijkheden. Strafrechtspleging verlangt goede raadsman - Verdachte -> onschuldspresumptie en is een autonoom rechtssubject - Slachtoffer -> kent eigen rechten art. 51a-h Sv en art. 12 Sv. - Getuigen -> verschijnen vaak niet op zitting, dit omdat de efficiëntie daarmee afneemt, daarbij is bescherming getuigen van groot belang. - Deskundigen -> kennen toegenomen rol, hebben eigen positie in WsVs (art. 51), worden meestal van overheidswege benoemt.Einde HCDe aard van het strafproces wordt bepaald door de regels maar ook de wijze waarop eenbalans wordt gerealiseerd. Je moet goed kijken naar het model waaruit we voortkomen. Ditverklaart onze wijze van handelen (waarom en hoe).Hoorcollege 2 – 11 september 2023Belang van mensenrechtenStrafrecht is meest ingrijpende machtsmiddel dat overheid heeft in tijden van vrede.Overheid kan heel diep ingrijpen in leven van verdachten. Mensenrechten vormenfundamentele beperking macht van overheid.We vinden onszelf als mensen moreel hoogstaand, dus moeten we als moreel behandeldworden. Daarom zijn mensenrechten ook van groot belang in strafproces.Mensenrechten van belang vanwege: - Humaniteit - Moraliteit - KwaliteitBronnen mensenrechten - EVRM, IVBPR, EU-Handvest van de Grondrecht  Uitspraken Human Rights Comittee zijn niet bindend maar wel gezaghebbend, zij doen uitspraken over eventuele schendingen - Soft law  Code of Conduct for Law Enforcement Officials UN 1979  Guidelines on the Role of Prosecutors UN 1990  Basic Principles on the Independence of the Judiciary UN 1985  Basic Principles for the Treatment of Prisoners UN 1990 / European Prison Rules CoE 2006Nederlandse rechter mag formele wetten niet aan grondwet toetsen, waardoor EVRM enrechtspraak EHRM van groot belang zijn.

EVRM is klachtrecht, kan pas als nationale recht is uitgeput. Het gaat om eenminimumniveau van bescherming bij EVRM en EHRM. Als nationale wetgever mag je dusstrengere eisen en waarborgen stellen.Algemene gezichtspunten EVRM en toepassing daarvan - Als er een veroordeling volgt, volgt er een veroordeling van de staat. De staat is in gebreke gebleven. EHRM laat zich niet uit over gedrag rechter - In de methode zijn staten vrij - Margin of appreciation -> beoordelingsvrijheid, nationale rechter weet soms beter dan EHRM wat nodig is - Procedurele toetsing van feitelijke oordelen - Geen toetsing van wettelijke regelingen, alleen klagen als jij benadeeld en betrokken bent - Casusgebonden oordeel - Theologisch getinte verdragsinterpretatie/autonome interpretatie -> interpreteren vanuit het doel van de regelingArt. 3 EVRM folterverbod - Relevantie art. 29 en 271 Sv -> vooral van belang tijdens voorbereidend onderzoek. Er mag gen dwang of druk worden uitgeoefend  Foltering  Vernederende en onmenselijke behandeling (minder ernstig dan foltering) - Structuur -> minimumniveau om te kunnen gelden als foltering of vernedering Art. 29 Sv is breder, biedt meer bescherming dan EVRM omdat het geen minimum kent. - Art. 3 EVRM is niet automatisch een schending van art. 6 EVRM. Als je een resultaat van een art. 3 EVRM schending wilt gebruiken voor het strafproces, levert dit een schending op met het nemo tenetur beginsel. Maar dit hangt wel af van het type materiaal en het type schending Verklaringen altijd uitsluiten Als materiaal niet doorslaggevend is voor bewijs, kan het soms toch gebruikt worden.Artikel 5 EVRM -> recht op vrijheid - Relevantie -> voor aanhouding, IVS, VH, straffen en maatregelen Iemand van vrijheid beroven kan onder bepaalde wettelijke voorwaarden.  In accordance with the law.  Limitatieve gronden voor rechter: o Vluchtrisico o Collusiegevaar o Recidiverisico o Verstoring van de openbare orde - Procedurele rechten -> onverwijld kennis kunnen nemen van de beschuldiging, betrokkenheid rechter, speedly beslissing opheffings-/schorsingsverzoeken  Een deugdelijke motivering op basis van concrete en specifieke argumenten ontleend aan de bijzonderheden van de voorliggende zaak EHRM 9 februari 2021, Hasselbank/Nederland

• Gespecialiseerde afdelingen
• Zwacri -> zware criminaliteit
• Informatiegestuurd -> groot belang criminele inlichtingen (TCI-informatie), inlichtingen verschaft door burgers over bepaalde problemen. Informanten die in geheim informatie doorspelen aan politie.
• Sprake van vroegsporing -> ook onderzoek naar beraamde feiten, die dus nog niet gepleegd zijn. Vroegsporing is een vorm van opsporingVerdenking als startpunt voor de opsporing
• Traditionele startpunt -> verdenking
• Veel bevoegdheden kunnen enkel worden ingezet indien er sprake is van eenverdachte art. 27 Sv.
• Let op onderscheid verdenking en verdachte!
• Verdenkingscriterium is niet langer de enige sleutel tot strafvordering
• Ook zonder verdenking kan politie belast met opsporing, strafvorderlijkebevoegdheden tegen burgers inzetten.Evolutie van opsporingsbegrip
• Tot 2000 -> alleen klassiek opsporingsbegrip -> geen definitie in WvSv
• Vanaf 2000 -> daarnaast ook vroegsporing ter bestrijding van georganiseerdecriminaliteit art. 132a Sv-oud, zie nu 126o Sv.
• Vanaf 2007 -> ook opsporing naar aanleiding aanwijzingen van terrorismeWat valt onder opsporing?Verdenkingsbegrip is uit definitie gehaald, daarmee is verdenking niet meer de sleutel vanopsporing. Wanneer spreken we dan wel van opsporing? Als de OvJ het gezag heeft bijonderzoek in verband met strafbare feiten met als doel het nemen van een strafvorderlijkebeslissing.Opsporing wordt door het doel bepaald.Definitie roept vragen op:
• Biedt de wetswijziging verruiming van het begrip? Nee, we bedoelen er hetzelfdemee, echter is er wel degelijk een verruiming geweest.
• Is verkennend onderzoek art. 126gg Sv ook opsporing? Erg proactief. Verkennendonderzoek is voorbereiding op opsporing. De wet zegt dat het geen onderdeel is vanopsporing, echter de praktijk laat anders zien.
• Is het onderzoek van de RC ook opsporingsonderzoek? Nee, valt niet onderopsporing. Het gebeurt wel in het kader van het onderzoek, echter de RC staat nietonder gezag van de OvJ. Hij is een eigen autoriteit. Er is dus sprake vanvooronderzoek en geen opsporing.
• Hoe zit het met de afbakening met toezicht? Klassieke vertrekpunt is dat toezichtaselect en proactief is. Je weet nog niet wat de strafbare feiten zijn. Opsporing wasvroeger reactief en select. Opsporing is aselecter geworden dan vroeger. Moeilijk omtoezicht en opsporing uit elkaar te houden. Als burger heb je andere rechten bijtoezicht en bij opsporing. Dus er is wel degelijk belang bij. Bij opsporing heb je meerrechten, bij toezicht moet je vrij veel gewoon dulden.

Bepaalde vormen van toezicht moeten nu toch onder opsporing worden beschouwd.Repressief toezicht valt wel onder opsporing.Normering van de opsporing - Begin jaren negentig: crisis in de opsporing - Noodzaak normering opsporingsbevoegdheid - Inwerkingtreding van de Wet bijzondere opsporingsbevoegdheden 1 februari 2020 Aanleiding wet BOB:  Inbreuk op grondrechten  Risico voor de integriteit en beheersbaarheid van de overheid. Onderdeel integriteit is dat politie geen strafbare feiten mag uitlokken waartoe geen opzet is - Nieuwe methoden onder invloed van de ontwikkeling in techniek  Flokvezelmethode -> interieur auto besprayen met vezels die in kleding trekken van verdachte(n).  Stille SMS -> sturen van berichtje (stil) op basis waarvan jij je ongeveer bevindt  Hacken van servers van cryptotelefoons - IRT trauma -> had lang tot gevolg dat terughoudend werd opgetreden bij opsporing. Inmiddels trauma te boven en worden bevoegdheden weer toegepastArtikel 8 EVRM - Relevantie -> recht op privéleven, van groot belang bij vrijwel alle opsporingsbevoegdheden omdat hierbij inbreuk wordt gemaakt.  Lid 1 -> wanneer is er sprake van een inbreuk  Lid 2 -> rechtvaardiging van de inbreuk o Voorzien bij wet o Wettelijke basis en toepassing in accordance with law o Voorzienbaar en toepasselijk o Handelen in overeenstemming met doelen o Inbreuk moet noodzakelijk en proportioneel zijn in democratische samenlevingWettelijke grondslag/strafvorderlijk legaliteitsbeginsel - Hoe zwaarder de inbreuk, hoe meer voorwaarden en hoe specifieker in de wet omschreven moet zijn wat de voorwaarden zijn art. 1 Sv. Wanneer er sprake is van stelselmatige inbreuk hangt af van omstandigheden van het geval - Lichte inbreuken kunnen worden gebaseerd op art. 3 Politiewet, zie eerdergenoemde methoden. - Tenzij zeer risicovol voor de integriteit en beheersbaarheid van de opsporingAlgemene gezichtspunten inzet opsporingsbevoegdheden - Aanvullende regelgeving - Normerende rol van beginselen proportionaliteit en subsidiariteit, doelbinding - Vormverzuim - Schadevergoeding - Instignatieverbod - Toestemming/vrijwilligheid

Ten spoedigste moet proces-verbaal worden opgemaaktOpmaken proces-verbaal kan slechts dan achterwege worden gelaten indienredelijkerwijs niet van belang is voor de rechter te nemen beslissing.Rol van de R-C in het voorbereidend onderzoek

• Voorheen: eigen ‘gerechtelijk vooronderzoek’ -> was van groot belang, werd in wettot uitdrukking gebracht. R-C had eigen gerechtelijk vooronderzoek en had daarmeeeen sterke wettelijke positie. R-C had bevoegdheden om zelf onderzoek te doen endat onderzoek dan ook te leiden.
• GVO is er nu niet meer, tot 2013 is rol R-C langzaam uitgehold. Door parallelleopsporing kreeg OvJ meer bevoegdheden buiten het GVO.
• 2013: wet versterking positie GVO -> in 4% van de zaken was R-C nog maar nodig.Belangrijk persoon werd continu omzeild. Wetgever wilde middels deze wet hetanders aanpakken. Met deze wet kreeg de R-C nieuwe bevoegdheden. Het GVO werdhiermee afgeschaft. In ruil daarvoor kwam er een laagdrempelige rechter, tot wieverdediging zich kan wenden tot beslechting incidenten.Toezicht op opsporingsonderzoek is vastgelegd in art. 170 lid 2 Sv.Verrichten van onderzoekshandelingen op vordering van de OvJ art. 181 Sv, opverzoek van de verdachte art. 182 Sv -> regiebijeenkomst art. 185 Sv
• R-C is inquisitoir kwaliteitselement in voorbereidend onderzoek. Maar: in de praktijksterk afhankelijk opstelling partijen.Toezichthoudende taak R-CBeoordelen van de rechtmatigheid van ingrijpende opsporingsbevoegdheden endwangmiddelen.Bewaken van de voortgang van het opsporingsonderzoek en het waken tegen nodelozevertraging art. 180 Sv.Waken over het evenwicht in de zaak en volledigheid van het onderzoek.Verrichten van onderzoekshandelingen
• Verhoor verdachte door R-C -> meeste verdachten praten liever tegen rechter dantegen politie. Vroeger had je bij de R-C recht op een advocaat, tegenwoordig geldt ditook al bij de politie. Art. 200 Sv Bijstand raadsman
• Verhoor getuige door R-C (art. 227 Sv). Voordeel is dat hij niet bij OM hoort en dusonafhankelijker is. Hij kan getuigen oproepen en medebrengen. Als politie oproeptom te getuigen, hoef je dit niet te doen. Bij R-C moet je dit in beginsel wel doen. R-Ckan ook getuigen onder ede horen. Art. 210 e., 181-182 Sv.Formeel kan de zaak begonnen zijn, terwijl er nog getuigen gehoord moeten worden.Op grond van art. 316 Sv kan zaak worden terugverwezen naar R-C.R-C in hoger beroep is raadsheer-commissarisR-C dient ook als afschermingsrechter -> beschermingsmogelijkheden o. 187b SvToetsing en toepassing dwangmiddelen
• Toetsing van dwangmiddelen (traditioneel) Rechtmatigheid IVS art. 59a Sv Bewaring art. 63 Sv

 Psychiatrische observatie art. 16 SV Gesloten stelsel van rechtsmiddelen in verband met art. 359a Sv

• Doorzoeking: woning en bij verschoningsgerechtigden Art. 110 Sv Art. 97 Sv R-C hoeft er niet de hele tijd bij te zijn, hij kan zich laten vergezellen door de OvJart. 110 lid 2 Sv
• Machtigingen bij dwangmiddelen BOB Modernisering meer bevoegdheden betrokkenheid RCDossiervorming
• Verantwoordelijkheid van de OvJ voor samenstelling procesdossier art. 149a lid 1 Sv
• Relevantiecriterium art. 149 lid 2 Sv Definitie processtukken: tot processtukken behoren alle stukken die voor de terterechtzitting door de rechter te nemen beslissingen redelijkerwijs van belangkunnen zijn, behoudens hert bepaalde in art. 149b Sv HR 28-06-2022, Ennetcon-data, Bedrijf die klanten anonimiteit geeft.
• Recht op kennisname vanaf het eerste verhoor da aanhouding art. 30 lid 1 Sv
• Mogelijkheid tot tijdelijke onthouding in het belang van het onderzoek art. 30 lid Sv
• Kennisgeving niet volledig, bezwaar bij de RC art. 30 lid 4 SvRol R-C bij samenstelling dossier
• Bezwaarschrift tegen beslissing OvJ onthouding schriftelijke stukken art. 30 lid 4 Sv
• Termijn stellen beslissing voeging stukken aan dossier Ernstige overlast getuige Zwaarwegende opsporingsbelangen Belang van de staatsveiligheid
• Zittingsrechter heeft het laatste woordStrafrechtelijk financieel onderzoek art. 126-126fa
• Buitgericht art. 126 lid 2 Sv
• Machtiging RC, toezicht rechtbank, maar leiding bij OvJ
• Vergaande bevoegdheid tot inbeslagname door OvJ art. 126b SvHoorcollege 5 – 2 oktober 2023VervolgingsbegripVervolging is een afzonderlijk stelsel, dit is het uitgangspunt van de wetgever. Fase begint naopsporing en eindigt bij de tenuitvoerlegging.Soms lopen fasen in elkaar overHet vervolgingsbegrip kent geen wettelijke definitie in het wetboek van strafrecht.Van oudsher aangenomen dat de vervolging begint wanneer de zaak ter beoordeling aan derechter wordt voorgelegd.Van vervolging is sprake bij:
• Dagvaarding

OvJ staat in rechtszaal namens gehele maatschappij, de hele samenleving. Dus ookslachtoffer(s) en dader(s). OvJ moet rekening houden met de belangen van zowel slachtofferals dader.Hoe weeg je het belang van het slachtoffer tegen het belang van de dader?Het vervolgingsmonopolie staat materieel gezien onder druk, formeel is helder.Punitief bestuursrecht -> - Bestuurlijke boete art. 243 lid 2 Sv. Dit is geen vervolging, hooguit naar EVRM. Formeelrechtelijk dus geen vervolging. Echter kan het wel tot gevolg hebben dat er geen strafrechtelijke sanctie meer mogelijk is. Een bestuursrechtelijke boete heeft dezelfde gevolgen als kennisgeving niet verdere vervolging. Hierbij mag enkel verder vervolgd worden indien er sprake is van nieuwe bezwaren. - Bestuurlijke strafbeschikking art. 257ba Sv - Toegenomen rol van het slachtoffer1838 -> wettelijk geldt legaliteitsbeginsel, maar praktijk andersNadelen legaliteitsbeginsel1926 -> negatief opportuniteitsbeginsel -> is het opportuun om te vervolgen? Ja, tenzij, zieart. 167 en 242 Sv. Ja er wordt vervolgd, tenzij er een reden is om dat niet te doen.1970 -> positief opportuniteitsbeginsel -> is het opportuun om te vervolgen? Nee, tenzij,veranderende kijk op het strafrecht.1985 -> redelijke rechtshandeling: hybride, standaardisering, belang slachtoffers, beginselenvan goede procesorde.2000 -> toename maatschappelijke complexiteit, afname cijfers criminaliteit, welaanhoudende druk op de keten.Uitkomsten beslissing inzake vervolging - Sepot: technisch, beleid, onder voorwaarden art. 167, 242 Sv.  Gebrek aan bewijs -> er zou geen vervolging plaatsvinden  Wel bewijsbaar, maar niet in algemeen belang om tot vervolging over te gaan - Transactie art. 74 Sr, als je geld of taakstraf wilt, dan biedt je transactie aan en geen sepot. - OM-strafbeschikking art. 257a-257h Sv  Executie  Rechter - Dagvaarding art. 258 SvVerschil transactie en strafbeschikkingEen transactie is in beginsel consensueel, dus vorm van vervolgen waarbij je vervolging kuntafkopen. Er is geen bekentenis van schuld. Dus geen formele schuldvaststelling. Transactielijkt gewoon op een boete. Indien ontvanger niks deed, lag de bal bij het OM.Strafbeschikking is niet consensueel maar eenzijdig opgelegd door OM. Dit valt wel ondervervolging. Strafbeschikking is definitief. Er is wel mogelijkheid tot verzet, OvJ kanstrafbeschikking intrekken, indien dit niet gebeurt gaat de zaak naar de rechter.Transactie blijft bestaan naast strafbeschikking.Hoorcollege 6 – 9 oktober 2023

Onderzoek te terechtzittingFunctie van het onderzoek ter terechtzitting - Demonstratie macht overheid/legitimatie strafrechtspleging -> overheid maakt duidelijk dat als regels worden overtreden, er een reactie zal komen van de overheid. Je laat naar buiten toe zien hoe je het recht handhaaft. - Toegankelijk publiek -> transparant, zichtbaar voor de buitenwereld. Publiek krijgt mogelijkheid tot controle. Mensen moeten zien dat er recht gesproken wordt. - Beginsel van procesverplichting -> als OM overgaat tot vervolging, zijn ze gehouden onderzoek ter terechtzitting te houden. Gedachte was dat er een gerechtelijke beslissing moest volgen na vervolging. Dit beginsel is onder druk komen te staan door alle buitengerechtelijke vormen van afdoening. Denk aan schikking, strafbeschikking. - Verdachte moet bij het onderzoek ter terechtzitting aanwezig kunnen zijn. Zie ook art. 6 EVRM. Op deze manier kun je het best je rechten uitoefenen. Er is onderscheid tussen aanwezigheidsrecht en aanwezigheidsplicht. In Nederland geldt wel het recht, maar niet de plicht. Je mag aanwezig zijn maar dit hoeft dus niet. Op dit moment is een wetsvoorstel art. 258a Sv (nieuw), nog niet in wetboek, aangenomen waarbij wel een aanwezigheidsplicht geldt. Verschijningsplicht gaat niet voor iedereen gelden. Gaat alleen gelden voor verdachten die zich in VH bevinden en die worden verdacht van een ernstig geweldsmisdrijf of een zwaar zedendelict. Geldt voor zowel inhoudelijke behandeling als voor uitspraak. Deze nieuwe regeling botst met de onschuldspresumptie. Ook is het maar de vraag of slachtoffers zitten te wachten op de aanwezigheid van verdachte(n).Vast patroon na opening onderzoek te terechtzitting - Is verdachte aanwezig?  Zo nee, is de dagvaarding wel goed uitgereikt en heeft deze de verdachte wel bereikt? Indien de dagvaarding niet op de juiste wijze is betekend, wordt de dagvaarding nietig verklaard. Rechter kan nieuwe dagvaarding uitschrijven. De raadsman kan ook aanwezig zijn en gemachtigd is, dit dekt de nietigheid niet. Het kan namelijk zijn dat de raadsman aanwezig is, terwijl verdachte niet op de hoogte is van het plaatsvinden van de zitting op dat moment.  Zo ja, volgende stap - Indien dagvaarding op juiste wijze is betekend, kun je doorgaan. Zie art. 278 lid 2 en 279 Sv. Als er geen raadsman is, wordt de zaak bij verstek gevoerd, er is hierbij geen sprake van verweer, zie art. 280 Sv. Indien er wel een advocaat is, maar die niet gemachtigd is, dan kun je als advocaat niks. Je mag dan niet het woord voeren. Nieuwe oproeping indien ter zitting blijkt dat verdachte feitelijk op ander adres verblijft, art. 36n Sv. Als uit dossier blijkt dat je ergens anders feitelijk verblijft, moet daar ook een oproeping naartoe. Dus niet alleen naar jouw ingeschreven verblijfplaats, maar ook naar jouw feitelijke verblijfplaats. Er vindt dan schorsing van terechtzitting plaats, waarbij de oproeping naar het andere adres wordt verstuurd. Dit om het aanwezigheidsrecht te waarborgen. Advocaat kan om uitstel (aanhouding) vragen, omdat verdachte bijvoorbeeld ziek is. Zie volgend punt:Beoordelen verzoeken tot aanhouding

Nederlandse praktijk - Getuigen zelden op zitting gehoord - Oorsprong opstelling HR in het De auditu arrest 1926  Je mag proces-verbaal gebruiken als bewijs  Verklaring op zitting wat een getuige van een ander heeft gehoord  Getuige mag ook voor de zitting verklaren wat hij of een ander heeft waargenomen of ondervondenLaatste 20 minuten terugkijkenHoorcollege 7Hoorcollege 8 – vormverzuimenRechter behoudt verantwoordelijkheid omtrent procesafspraken. Het moet namelijk passenbinnen bestaande systeem omdat er geen wettelijke basis is. de eigen verantwoordelijkheidblijft dus intact. Hoe? - Rechter kent vergewisplicht -> verdachte is op basis van voldoende en duidelijke informatie en terwijl hij zich bewust was van de rechtsgevolgen, gekomen tot de ondubbelzinnige beslissing mee te werken aan het afdoeningsvoorstel - Kan afwijken van het afdoeningsvoorstel r. 5.  Ten voordele van verdachte -> toch een (partiële) vrijspraak  Ten nadele van de verdachte  Ten behoeve van de benadeelde partij - Bij afwijking: partijen wel gelegenheid bieden om zienswijze te geven r. 5. - Ook hoger beroep rechter eigen verantwoordelijkheid. Hoger beroep kan niet voor verdachte worden beperkt r. 5.OM-Aanwijzing procesafspraken in strafzaken (2023A002) - Iedere zaak waarin wordt vervolgd voor een misdrijf is geschikt voor het maken van procesafspraken - Normering  Borduurt voort op kader Hoge Raad  Bekentenis geen onderdeel van de procesafspraken - Slachtoffer  Op de hoogte stellen van het voornemen  Eventueel verkennend gesprek om vordering toe te lichten  Eventueel gesprek met het slachtoffer onder leiding van een mediator - Interne procedure  Verkennend gesprek, toestemming van rechercheofficierVormverzuimenBelangrijk themaJe kunt wel regels opstellen, maar als deze niet worden nageleefd, heb je er niks aan. Vooreen goed functionerende rechtsstaat heb je een goed systeem van toezicht nodig. Er moeten

mogelijkheden zijn voor partijen om op te komen tegen niet nakomen wederpartij. Biedtmogelijkheden voor verdachte tegen macht van de staat.Overheid heeft geweldsmonopolie waar toezicht op gehouden dient te worden. - Niet-naleven van een strafprocesrechtelijke geschreven en ongeschreven vormvoorschriften - =Er zijn verschillende typen vormverzuimen  Rechtstreeks raakt aan art. 6 EVRM  Vormverzuimen die op andere grondrechten betrekking hebben  Procedurele fouten die niet direct aan grondrechten raken - Fase  In hoofdonderzoek -> hoger beroep, cassatie  In voorbereidend onderzoek art. 359a SvOnrechtmatigheden; waarom wel of geen reactie?Opsporing dient op integere wijze te geschieden. Let op trias politica. - Waarom wel reageren met sanctie?  Demonstratieargument, reparatieargument, effectiviteitsargument - Waarom niet reageren met sanctie?  Waarheidsvinding/criminaliteitsbestrijding  Belangen samenleving en slachtoffer - Uiteindelijke reactie afhankelijk van gekozen perspectief  Golfbeweging in de tijd te zienOpvatting HR in overzichtsarrest art. 359a Sv r. 2. - Nadruk ligt op het inhoudelijke oordeel over de beschuldiging - Niet de taak van de rechter om de rechtmatigheid en de integriteit van het optreden van politie en justitie als geheel te bewaken. De rechter is daartoe ook niet in staat. - Toepassing kan strekken ter waarborging recht op een eerlijk proces. Daarbuiten gaat het telkens om een afweging van belangen  Waarheidsvinding en bestraffing van daders van strafbare feiten  Handhaving grondrechten en bevordering van non-conform verloop van het voorbereidend onderzoek - Vormverzuimen dienen te zijn begaan binnen het voorbereidend onderzoekHoorcollege 9 – 6 november 2023BewijsInzet bewijsvraagMvT -> doelstelling: te bevorderen dast de strafwet wordt toegepast op de werkelijkeschuldige en te voorkomen dast een onschuldige veroordeeld of zelfs vervolgd wordt.Zoektocht naar materiële waarheid -> wat daadwerkelijk is gebeurd.Hiermee dienen rechterlijke dwalingen zoveel als mogelijk voorkomen worden. Rechterlijkedwalingen richten zich op de veroordeling van iemand die het niet heeft gedaan. Dit is eenfout positieve bewijsbeslissing. Ten onrechte heb je iemand als schuldig verklaard.

• Geen informatie gebruiken uit requisitoir van OvJ
• Geen informatie uit pleitnota van raadsman
• Geen informatie uit de mondelinge verklaring van het slachtoffer in het kader spreekrecht
• Geen informatie uit het reclasseringsrapport of een rapport van de Raad voor de Kinderbescherming (zijn uitzonderingen maar deze worden niet behandeld)
• Verklaring van medeverdachten art. 341 lid 3 Sv Je bent alleen medeverdachte als je in dezelfde zaak vervolg wordt, hetzelfde parketnummer. Als er twee zaken zijn, ben je formeel geen medeverdachte. Dit is heel juridisch. Formeel worden de zaken dus vaak gesplitst om de verklaringen te kunnen gebruiken. Vaak zijn ze dus formeel gesplitst maar worden ze in praktijk gelijktijdig behandeld.
• Strafblad van de verdachte
• Zwijgen en leugenachtige verklaringenZwijgen van de verdachte
• Zwijgen van de verdachte is geen bewijsmiddel NJ/2004/
• De rechter kan wel in zijn afwegingen betrekken dat de verdachte geen openheid vanzaken heeft willen geven
• Als de verdachte geen redelijke verklaring heeft gegeven voor bepaalde voor hetbewijs redengevende omstandigheid NJ 2023/301, r. 3.Relatie met het zwijgrecht
• Burden of proof ligt bij OM
• Maar negatieve gevolgtrekking onder omstandigheden niet strijdig met art. 6 EVRM Alleen als laatste schakel in de bewijsconstructie Zie voor een dergelijke situatie NJ 2018/310 (zwijgen en bewijs vanmedeplegen)(Leugenachtige) verklaringen van verdachten
• Gedeeltelijke bekentenissen
• Mogelijkheid om een verklaring te splitten (met inachtneming verbod op denaturing)
• Gebruik van een leugenachtige verklaring -> als bewijsmiddel, kan gebruikt worden Bijvoorbeeld NJ 2023/101, r. 3.3 (Caribische zaak) Moet kennelijk leugenachtig zijn en afgelegd om waarheid te verhullenDeze vaststelling moet voldoende grondslag in vastgestelde feiten enomstandighedenKan alleen bij verklaringen van verdachtenVaststelling mag niet op verklaring van de verdachte zelf berusten Nadere motiveringsplicht zie r. 3.Rechterlijke overtuiging
• De rechter moet op basis van de wettige bewijsmiddelen de overtuiging bekomen datverdachte het ten laste gelegde feit heeft begaan
• Hoe moet die overtuiging worden uitgelegd? Persoonlijk criterium Beyond reasonable doubt?

Bewijs is nooit 100%, hoeveel twijfel mag er zijn?Pas als er redelijke grond is om aan schuld te twijfelen, moet dit in overweging wordengenomen.Laatste 15 minuten, één dia gemist.Rechter is dus vrij om te bepalen welk bewijsmateriaal hij gebruikt. In cassatie niet klagenover de selectie en waardering van het bewijs. Soms is wel een nadere motivering vereist. DeHoge Raad toetst op begrijpelijkheid.Uitholling wettelijk bewijsstelsel - Limitatieve opsomming bewijsmiddelen - Minimale uitleg bewijsminimumregels - Inperking onmiddellijkheidsbeginsel - Omzeiling voorschrift art. 341 lid 3 Sv - Beperkte motiveringsplicht maar wel art. 359 lid 2 SvHoorcollege 10 – 13 november 2023Uitspraak en motiveringFeiten van algemene bekendheidFeiten van algemene bekendheid behoeven geen bewijs. Bewijs moet steunen opbewijsmiddelen. Bij feiten van algemene bekendheid heb je geen bewijsmiddelen nodig omhet te bewijzen, valt niet te betwisten. Wanneer is iets niet voor betwisting vatbaar? - ACAB zaak -> is afkorting van algemene bekendheid voor belediging. Van algemene bekendheid... bronnen kan achterhalen HR: enkele feit dat het veel treffers oplevert, levert geen feit van algemene bekendheid op.Als feiten van algemene bekendheid kunnen worden aangemerkt: gegevens die geenspecialistische kennis veronderstellen en waarvan de juistheid redelijkerwijs niet voorbetwisting vatbaar is. Problemen: - Sommige feiten al te snel als algemeen bekend worden bestempeld. Het is een soort machtswoord voor de rechter - Het feit is niet meer voor betwisting vatbaar, discussie uitgesloten - Je gebruikt misschien niet altijd deugdelijke informatie, want wie zegt dat de bronnen kloppen?Geen rechtsregel dwingt de rechter ertoe een algemeen bekend gegeven bij het onderzoekter terechtzitting ter sprake te brengen, tenzij niet zonder meer duidelijk is of het gaat omeen algemeen bekend gegeven.Scooterslotarrest -> voorbeeld van hoe het eigenlijk niet kan, informatie was wel voorbetwisting vatbaar.De uitspraak en beraadslagingNa sluiting van het onderzoek vangt periode van uitspraak en beraadslaging aan. Dezeperiode bedraagt maximaal twee weken art. 278 en 345 lid 3 Sv. Er moet overlegd worden,